24 Sene F1'i Takip Etmedikten Sonra, Nasıl bir F1'le Karşılaşacaksınız? (Portekiz '96 vs. Portekiz '20)

Formula1 bu hafta sonu 24 sene sonra ilk defa Portekiz'i ziyaret edecek. En son 1996 yılında bir yarış hafta sonuna katılan bir Portekizli, 2020 yılındaki yarışta ne gibi değişiklikler görecek. 24 senede, F1'de 96 senesinde nelerin farklı olduğunu çok kabaca özetlemek istedim.

Modern Pistler:

90’larda yarışlar çakıl kavuzları ve çimenlikleri ile hata affı olmayan, görsel olarak daha güzel, daha samimi pistlerde yapılırdı (bknz. Hockenheim). Günümüzde ise artık geniş gri kaçış alanlı, daha güvenli ve tolerasyonu yüksek modern pistler tercih sebebi.

Pilotlar:

F1 için çalkantılı geçen 80’lerin sonu 90’ların başından sonra görece daha sakin bir grid vardı 96 yılında. F1 Senna sonrası süper starını ararken, Schumacher, Villeneuve ve Hill ön plandaydı. F1’in starı Hamilton 11 yaşında, gelecek starlarından Norris’in doğmasına 3 sene vardı.

Takımlar:

90’lar, henüz fabrika takımlarının F1’e hücum etmediği senelerdi; Sauber, Jordan, Minardi, Benetton, Tyrell isimlerini gridde görmek mümkün. O günlerden günümüze isim olarak 3 takım (Ferrari, Mclaren ve Williams), Williams’ın geçtiğimiz günlerde satılması ile özünde 2 takım ulaşabildi.

Güvenlik:

Özellikle 94 senesinden önce güvenlik, Formula1’in öncelikli konularından biri değildi. Gelişen standartlarla, 96 senesinde özellikle kokpit daha korunaklı hale getiriliyor ve kenarları yükseltiliyordu. Günümüzde, çirkin ama önemli güvenlik önlemi olarak Halo ön plana çıkıyor.

Motorlar:

Motor konusu 1996 senesinden bu yana F1’de en çok değişen (ve belki de tartışılan) kısımlardan biridir. Teknik detaylara girmeden, 1996 yılında motorlar 3.0lt. max. V12 olabiliyorlardı, buna rağmen hafif olmalarından ötürü bazı takımlar (bknz. Ferrari) V10’ları tercih etmeye başlamışlardı.

2020 yılına geldiğimizde motorlar, sene içinde kullanılacak motor sayılarının sınırlandırılması ve teknolojinin de gelişmesi ile 1996 yılına göre hem daha hızlı hem de dayanıklılar. Günümüzde F1’de hibrit teknolojisine sahip 1.6lt V6 motorlar kullanılmaktadır.

1996 senesinden en özlenecek olan şeylerden biri şüphesiz V10 ve V12’lerin muhteşem çığlıkları olacaktır.

Kurallar:

96 senesinde sırasıyla 10-6-4-3-2-1 olmak üzere ilk 6 pilot puan alırken, günümüzde 25-18-15-12-10-8-6-4-2-1 (+1 en hızlı tur) düzeninde ilk 10 pilot puan alıyor. Ayrıca 96 senesi 5 kırmızı ışık, 3. antrenman seansı ve %107 kavramlarının F1’e katıldığı yıl oldu...

Pit Stoplar:

Spor 90’ların ortalarında daha az standarttı. O zamanlar lastik savaşları (az da olsa) devam ediyordu, herkes için tek marka lastik yoktu. Benzin ikmali serbestti ve üzerinden oldukça keyifli stratejiler dönebiliyordu. Ve şaşılası ama gerçek ’94 senesine kadar pit yolunda hız sınırı yoktu.

Belki de geleneksel diyebileceğimiz F1’in son seneleriydi, 2000’lerden sonra fabrika takımlarının spora girmesi, elbette gelişimi ve popülaritesi için faydalı olsa da “endüstriyel” hale gelen Formula 1’in amatör ve rekabetçi ruhuna oldukça zarar verdi. Aynı diğer sporlarda olduğu gibi…